ĐTO – Tiếp tục nâng cao giá trị ngành hàng cá tra đến năm 2025, tỉnh Đồng Tháp định hướng vận hành và sản xuất cá tra theo chuỗi khép kín từ nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ. Đồng thời áp dụng nhiều tiến bộ khoa học công nghệ vào trong sản xuất và chế biến nhằm giảm giá thành và nâng cao giá trị gia tăng…
Thực trạng ngành hàng cá tra
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), thời gian qua, để phát triển ngành hàng cá tra, tỉnh tập trung nhiều vào khâu phát triển nguồn giống. Trong đó, tạo ra được đàn cá tra di truyền, giúp nâng cao về tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ phi lê và tăng khả năng kháng bệnh. Trong khâu nuôi, sử dụng thức ăn công nghiệp thay nguồn thức ăn tự chế để giảm hệ số tiêu tốn thức ăn, hạn chế ô nhiễm môi trường, dịch bệnh. Mặt khác, sử dụng chế phẩm sinh học làm ổn định chất lượng nước và nền đáy trong ao nuôi, nâng cao sức khỏe và sức đề kháng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn.
Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng ứng dụng những nghiên cứu về các kỹ thuật trong việc cho ăn gián đoạn để tăng hiệu quả sử dụng thức ăn và giảm chi phí thức ăn; sử dụng vắc-xin trong phòng, chống dịch bệnh. Đặc biệt là phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng, chế biến sâu như collagen, genlatin, bơ cá, dầu cá và các sản phẩm khác…
Nhờ triển khai nhiều giải pháp trọng tâm, thời gian qua, diện tích và sản lượng nuôi cá tra thương phẩm trên địa bàn tỉnh luôn phát triển ổn định theo hướng tăng dần theo thời gian. Năm 2015, diện tích nuôi cá tra của tỉnh là 1.858ha, đến năm 2021, diện tích thả nuôi cá tra thương phẩm là 2.100ha với 42% diện tích nuôi áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và tương đương. Sản lượng cá tra đạt trên 486 nghìn tấn, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 763,8 triệu USD và xếp thứ 4 cả nước. Có 22 doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá tra sang 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, thị trường lớn khó tính như Mỹ, Châu Âu…
Hiện nay, diện tích nuôi cá tra thương phẩm đang áp dụng và được chứng nhận các tiêu chuẩn (VietGAP, GlobalGAP, ASC, BAP…) là 669,66ha, chiếm 41,8% diện tích nuôi cá tra toàn tỉnh. Bên cạnh đó, toàn tỉnh cũng có 3 cơ sở sản xuất giống cá tra áp dụng và được chứng nhận theo tiêu chuẩn BAP với diện tích 11,1ha.
Về công tác quản lý điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất kinh doanh thủy sản, đến nay, có 70 cơ sở nuôi cá tra thương phẩm được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo Thông tư số 38/2018/TT-Bộ NN&PTNT, có 177 cơ sở nuôi cá tra thương phẩm và 86 ghe vận chuyển cá tra nguyên liệu từ vùng nuôi về nhà máy chế biến thực hiện ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn theo Thông tư số 17/2018/TT-Bộ NN&PTNT. Ngoài ra, tỉnh cũng xây dựng Đề án sản xuất giống cá tra 3 cấp chất lượng cao tại tỉnh Đồng Tháp với diện tích 400ha nhằm đáp ứng đủ nhu cầu con giống chất lượng cao, có thương hiệu, truy xuất nguồn gốc góp phần phát triển chuỗi cá tra theo hướng bền vững…
Nâng cao giá trị ngành hàng cá tra
Dù đạt được những kết quả đáng ghi nhận nhưng ngành hàng cá tra của tỉnh đang đối mặt với không ít những thách thức trong quá trình phát triển như chất lượng con giống suy giảm, nguồn cung chưa đáp ứng thiếu ổn định; tổ chức sản xuất, liên kết chuỗi còn lỏng lẻo; giá cá biến động liên tục, chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ vốn sản xuất còn gặp nhiều khó khăn; ứng dụng khoa học công nghệ để tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng chưa được quan tâm đúng mức…
Bên cạnh đó, sức ép về biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, các rào cản thương mại, các yêu cầu kỹ thuật của thị trường ở các nước nhập khẩu ngày càng khắc khe hơn, hệ thống phân phối tiêu thụ, logistic còn rất nhiều hạn chế…
Theo Sở NN&PNT, trong kế hoạch tái cơ cấu ngành hàng cá tra đến năm 2025, tỉnh phấn đấu phát triển diện tích nuôi cá tra là 2.450ha, với sản lượng 555.000 tấn, tương đương giá trị sản xuất (theo giá so sánh năm 2010) đạt 9.046 tỷ đồng, chiếm 17,2% cơ cấu giá trị ngành nông, lâm, thủy sản (tăng 0,38% so với năm 2020). Giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt trên 980 triệu USD. Đồng thời tập trung nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm và sản xuất bền vững, phấn đấu đến năm 2025, có 100% cơ sở nuôi cá tra được số hóa mã nhận diện theo quy định; 100% cơ sở nuôi cá tra thương phẩm được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hoặc ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn theo quy định; 50% diện tích nuôi cá tra thương phẩm áp dụng và được chứng nhận tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và 90% diện tích hộ cá thể nuôi cá tra tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ. Đến năm 2025, có 60% các cơ sở sinh sản cá tra bột sử dụng đàn cá cải thiện di truyền, cung cấp trên 75% con giống chất lượng cao phục vụ nuôi thương phẩm; có 60% diện tích vùng nuôi hệ thống xử lý nước thải, bùn thải theo quy định; 100% nguồn nước cấp trên dòng sông chính được quan trắc thường xuyên theo quy định…
Để đạt được những mục tiêu đề ra, tại buổi tọa đàm phát triển chuỗi giá trị ngành hàng cá tra do Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp tổ chức vừa qua, ông Dương Nghĩa Quốc – Chủ tịch Hiệp hội cá tra Việt Nam cho rằng, thời gian tới, Đồng Tháp cần chú trọng việc phát triển con giống cho cá tra. Trong kế hoạch cần cụ thể hóa chương trình cải thiện về chất lượng con giống cụ thể của từng vùng, về cơ sở hạ tầng, chính sách thu hút doanh nghiệp tham gia chương trình phát triển con giống. Cùng với đó, tỉnh cần có các chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tham gia liên kết chuỗi giá trị ngành hàng cá tra, áp dụng khoa học công nghệ phát triển, sản xuất sản phẩm đạt chất lượng cao. Với định hướng phát triển thị trường trong nước, Đồng Tháp cần kiến nghị Trung ương xây dựng hệ thống kênh phân phối sản phẩm cá tra và có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phân phối.
Ông Huỳnh Văn Hiền – Giảng viên Khoa Thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ đánh giá, thời gian tới, tỉnh cần xây dựng kế hoạch phát triển chuỗi giá trị ngành hàng cá tra gắn với từng thị trường tiêu thụ, nhằm nâng cao giá trị thương hiệu, nắm được nhu cầu của từng thị trường và truy xuất được nguồn gốc.
Theo ông Nguyễn Phước Thiện – Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp cho biết, mục tiêu đến năm 2025, ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp thực hiện tái cơ cấu ngành hàng cá tra với định hướng tập trung phát triển bền vững, hiện đại dựa trên việc áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao sản phẩm giá trị gia tăng. Cùng với đó, triển khai nhiều giải pháp quản lý để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, ngành hàng cá tra cũng hướng đến việc tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa lớn, có giá trị cao, đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm của thị trường trong nước và xuất khẩu…
TRANG HUỲNH – BÁO ĐỒNG THÁP
